windpower.org.pl
Energetyka, OZE w sieci: Agroenergetyka na FB
OZE grupa na FB / GL / Blog energetyczno - paliwowy
 
 
Strona główna  Zarejestruj się  Forum OZE  Kontakt z Redakcją 


Artukuły
DOPŁATY
 

Co zrobić aby nie walczyć już z wiatrakami?

Autor: Rembowski Łukasz (redakcja@agroenergetyka.pl), Źródło: Management & Consulting Group Sp. z o.o.
Data: 2009-11-08
Powszechne zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii w Polsce nabiera tempa. Związane jest to bezpośrednio z rosnącą świadomością społeczną, która skłania coraz większą rzeszę inwestorów do realizacji projektów związanych z OŹE. Ostatnimi czasy prym w tej kategorii projektów zaczyna wieść energetyka wiatrowa. Jak wynika z analiz, wyprodukowanie 1 MWh energii elektrycznej w siłowni wiatrowej przyczynia do obniżenia poziomu rocznej emisji CO2 w przybliżeniu o 700 ton. Nie mówiąc już o redukcji bardziej toksycznych gazów powstających podczas procesu spalania paliw konwencjonalnych. Mimo to wielu jeszcze ekologów próbuje przekonać społeczeństwo, że farmy wiatrowe są szkodliwe dla ekosystemu, w którym się znajdują. Czy to z powodu hałasu jaki emitują turbiny wiatrowe czy z powodu zakłócenia tras wędrowania ptaków lub zwyczajnie z tego powodu, że oszpecają krajobraz. Może już nadszedł najwyższy czas zaprzestania walki z wiatrakami?

Faktem jest, że w energetykę wiatrową warto inwestować. Jak wskazują badania czasów występowania i prędkości wiatru, prowadzone przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej od 1976 roku w Polsce istnieją obszary, gdzie występują korzystne warunki dla energetyki wiatrowej, przy założeniu kryterium opłacalności 1250 kWh/m2/rok z 1 m2 powierzchni skrzydeł siłowni. Szacuje się, że wystarczające warunki dla rozwoju elektrowni wiatrowych panują na 40% powierzchni kraju. Z czego najkorzystniejsze warunki występują w pasie nabrzeża bałtyckiego o szerokości kilkunastu kilometrów. Dlatego też, pomimo napotykanych trudności na etapie inwestycyjnym warto jest inwestować w rozwój farm wiatrowych, ponieważ nie tylko jest to czyste źródło energii ale również są bardzo łatwe w eksploatacji i dają wysoką stopę zwrotu inwestycji.
Według danych Urzędu Regulacji Energetyki z końca marca wynika, że w Polsce przyłączonych jest do sieci 253 elektrownie wiatrowe o łącznej mocy zainstalowanej 459 MW. Na tle wiodących krajów europejskich takich jak Dania czy Niemcy może nie są to wartości robiące oszałamiające wrażenie, niemniej jednak rynek polski staje się coraz bardziej atrakcyjny nie tylko dla krajowych inwestorów ale również dla inwestorów zagranicznych. Z tego też powodu w najbliższych latach spodziewany jest znaczny przyrost nowych inwestycji. Fakt ten zdaje potwierdzać ilość udzielonych promes przez URE na kolejne koncesje dla inwestycji na łączną moc 2 GW.
Jest to miedzy innymi efektem wsparcia projektów energetyki wiatrowej ze środków Funduszu Spójności w ramach Osi Priorytetowej, jak również zapowiedzianym zmianom w Prawie Energetycznym, mającym ułatwić inwestorom dostęp do sieci.
Podstawową korzyścią z budowy elektrowni wiatrowej jest oczywiście zielona energia elektryczna, którą możemy w ten sposób pozyskać. Energia czysta a przede wszystkim niezbędna w obecnych czasach. Jednak nie jest to wystarczający powód dla inwestorów aby zachęcić ich do ulokowania kapitału właśnie w tą technologię. Zaletami siłowni wiatrowych przemawiającymi do inwestorów jest możliwość sprzedaży wyprodukowanej energii na rynku, jak również uzyskanie dodatkowych funduszy ze sprzedaży świadectw pochodzenia.
Już wkrótce będzie możliwe uzyskanie dodatkowych przychodów dla farm wiatrowych w związku z wdrażaniem procedury Joint Implementation zapisanej w protokole z Kyoto. Działanie to ma wspomóc dodatkowo przedsięwzięcia związane z redukcją emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Procedura wdrażania Joint Implemntation już niedługo powinna obowiązywać na podstawie specjalnej ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, którą sejm uchwalił 19 czerwca 2009 r. Elektrownie wiatrowe stanowiące odnawialne źródła energii przyczyniają się bezpośrednio do ograniczenia emisji CO2 w związku z tym na mocy ustawy będzie istniała możliwość przyznawania im jednostek redukcji emisji, będących częścią systemu handlu emisjami pomiędzy poszczególnymi podmiotami.

Obecny okres programowania na lata 2007-2013 stwarza wiele możliwości finansowania projektów energetycznych z zakresu energetyki wiatrowej. Z doświadczeń Management & Consulting Group wynika, że już wielu przedsiębiorców skorzystało z dostępnej pomocy finansowej. Dla lepszego zobrazowania sytuacji, w ramach tylko pierwszej rundy naboru wniosków, w ramach działania 9.4 Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych PO Infrastruktura i Środowisko do Instytucji Wdrażającej wpłynęło 120 wniosków o dofinansowanie. Konkurs zakończony został 14 kwietnia 2009 r., a ponad 70% wniosków stanowiły projekty budowy farm wiatrowych. Pomimo sporego zainteresowania inwestorów programami pomocowymi nadal dostępna jest znaczna pula środków dedykowanych na rozwój OZE.

Możliwości programu krajowego

Unijna alokacja środków w programie przeznaczonych na działania związane z energią odnawialną pozyskaną z wiatru wynosi 181 511 977 euro, co stanowi w przybliżeniu 40% wszystkich środków przeznaczonych w działaniu 9.4 na wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych.
W ramach Działania 9.4. Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych możliwe jest uzyskanie wsparcia dla projektów dotyczących budowy lub zwiększenia mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej wykorzystujących energię wiatru. Warto nadmienić, że w ramach realizowanych projektów wsparcie będzie obejmować przyłącza jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do najbliższej istniejącej sieci. Beneficjentami składanych projektów mogą być przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego oraz ich grupy, podmioty świadczące usługi publiczne oraz kościoły, kościelne osoby prawne i ich stowarzyszenia oraz inne związki wyznaniowe. Najbliższy termin konkursu został wyznaczony na IV kwartał 2009 roku.

W przypadku inwestycji w budowę lub rozbudowę elektrowni wiatrowych, minimalna wartość projektu wynosi 20 mln zł, natomiast maksymalna kwota wsparcia została wyznaczona na poziomie 40 mln zł. Beneficjent projektu może otrzymać płatność w formie dotacji rozwojowej jako refundację poniesionych i udokumentowanych wydatków kwalifikowalnych lub jako zaliczkę na poczet przyszłych wydatków kwalifikowalnych. Forma płatności będzie rozpatrywana indywidualnie przez instytucję wdrażającą na etapie zawierania umowy o dofinansowanie z beneficjentem.

Regionalne programy wsparcia

Potencjalny inwestor chcący zrealizować inwestycję dotyczącą budowy lub zwiększania mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatrowej o wartości projektu do 20 mln zł może ubiegać się o dofinansowanie w ramach regionalnych programów operacyjnych. Jednak nie każde województwo, przewidziało wsparcie dla energetyki wiatrowej - wśród nich są województwa dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, śląskie oraz warmińsko-mazurskie. Natomiast, najwięcej środków na ten cel przeznaczyły województwa łódzkie, mazowieckie, lubuskie, lubelskie i zachodniopomorskie. W tych województwach kwota przeznaczona na dotacje energetyki wiatrowej wyniosła co najmniej 4 mln euro.

Wsparcie finansowe dla energetyki wiatrowej w poszczególnych RPO

Województwo

Energia

Energia odnawialna: wiatrowa

Minimalna/

maksymalna wartość projektu

Min/

Maks kwota wsparcia

Działanie

dolnośląskie

36 394 347

0

nie dotyczy

-

kujawsko-pomorskie

24 345 699

0

nie dotyczy

-

lubelskie

45 540 670

4 334 455

zgodnie z linią demarkacyjną

6.2

lubuskie

15 003 030

5 000 000

zgodnie z linią demarkacyjną

3.2

łódzkie

49 614 579

9 751 831

zgodnie z linią demarkacyjną

2.9

małopolskie

22 000 480

1 100 024

zgodnie z linią demarkacyjną

20 tyś. /

5 mln zł

7.2

mazowieckie

47 685 000

6 800 000

zgodnie z linią demarkacyjną

4.3

opolskie

8 542 896

854 290

zgodnie z linią demarkacyjną

800 tyś. /

8 mln zł

4.3

podkarpackie

43 293 601

3 956 942

500 tyś./

20 mln zł

2.2

podlaskie

15 000 000

3 000 000

3 mln/ 20 mln zł

1 mln/ 3 mln zł

5.1

5.2

pomorskie

38 057 828

3 097 731

1 mln/ 20 mln zł

5.4

śląskie

29 060 000

0

nie dotyczy

-

świętokrzyskie

21 766 872

1 800 000

zgodnie z linią demarkacyjną

4.1

4.2

warmińsko-mazurskie

20 704 280

0

nie dotyczy

-

wielkopolskie

44 590 000

2 502 500

zgodnie z linią demarkacyjną

3.7

zachodniopomorskie

35 870 000

4 000 000

zgodnie z linią demarkacyjną

4.1.1 *

Beneficjentem projektów mogą być przedsiębiorstwa

Beneficjentem projektów nie mogą być przedsiębiorstwa

Brak alokacji funduszy na energetykę wiatrową

*

Beneficjentem projektów mogą być duże przedsiębiorstwa



W przypadku inwestycji związanej z budową lub rozbudową elektrowni wiatrowych minimalna wartość projektu wynosi 3 mln zł jeśli inwestycja planowana jest na obszarach objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich. Maksymalna kwota wsparcia została wyznaczona na poziomie również 3 mln zł, w przypadku gdy gmina nie może korzystać ze wsparcia PROW.
Beneficjentami w Regionalnych Programach Operacyjnych w zakresie energetyki wiatrowej mogą być przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, ale również przedsiębiorcy i organizacje pozarządowe. Nie w każdym jednak województwie pieniądze na rozwój energetyki wiatrowej mogą wykorzystać przedsiębiorcy. Takie możliwości zostały stworzone w województwach lubuskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, wielkopolskim i zachodniopomorskim. W ostatnim przypadku beneficjentami projektu mogą być tylko duzi przedsiębiorcy.
W RPO występuje konkursowy lub indywidualny tryb naboru zgodny z regulaminem konkursu. Ostateczną decyzję w sprawie dofinansowania projektu podejmuje zarząd województwa będący Instytucją Zarządzającą. Maksymalny udział dofinansowania w RPO wynosi 85% wydatków kwalifikowanych lub zgodnie z dopuszczalnym pułapem pomocy publicznej określonym w programie pomocowym.
W przypadku obliczania maksymalnej dopuszczalnej wielkości pomocy w odniesieniu do wydatków kwalifikowanych beneficjent pomocy powinien wnieść wkład własny odpowiadający co najmniej 25% wydatków kwalifikowanych. Wkład ten nie może pochodzić ze środków publicznych.
Beneficjent będący MŚP może starać się o udzielenie pomocy regionalnej tylko kiedy złożył wniosek o przyznanie pomocy przed rozpoczęciem prac nad realizacją projektu. Dużego przedsiębiorcę również obowiązuje zasada uzyskania potwierdzenia o kwalifikacji przedłożonego projektu do pomocy regionalnej.

Możliwości daje także Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich realizowane mogą być projekty dotyczące wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych. Zgodnie z założeniami programu pomocą objęte są również elektrownie wiatrowe. Podstawowym warunkiem udziału w programie jest lokalizacja inwestycji. Warunkiem koniecznym jest aby inwestycja zlokalizowana została w miejscowościach należących do gminy wiejskiej, albo w miejscowościach należących do gminy miejsko – wiejskiej, z wyjątkiem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, albo w miejscowościach gminy miejskiej o liczbie mieszkańców mniejszej niż 5 tys.
W ramach działania 321 "Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej" możliwa jest m.in. realizacja inwestycji służących wytwarzaniu lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, w tym energii z wiatru. Dostępna pomoc z PROW może objąć koszty inwestycyjne, zakup niezbędnego wyposażenia jak również koszty sporządzenia dokumentacji technicznej. Beneficjentami Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich mogą być: gminy, jednoosobowe spółki gminy oraz gminne zakłady budżetowe. Rolę Instytucji Wdrażającej pełnią samorządy województw w tym odpowiednie urzędy marszałkowskie. W przypadku PROW występuje konkursowy tryb naboru i oceny wniosków zgodnie z regulaminem konkursu. Wniosek o dofinansowanie składa się do urzędu marszałkowskiego a ostateczną decyzję o dofinansowaniu projektu podejmuje zarząd województwa.
Maksymalny udział dofinansowania w PROW wynosi 75% wydatków kwalifikowanych, natomiast maksymalna kwota wsparcia projektów w zakresie energetyki wiatrowej w jednej gminie nie może przekroczyć 3 mln zł. Udzielona pomoc obejmuje koszty inwestycyjne, w szczególności: zakup materiałów i wykonanie prac budowlano-montażowych, jak również zakup niezbędnego wyposażenia.


Dofinansowanie nie tylko unijne
Przedsiębiorca pragnący zainwestować w energię wiatrową może również liczyć na dodatkowe formy wsparcia - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej będący Instytucją Wdrażającą PO IiŚ udziela również wsparcia finansowego w ramach Programu Priorytetowego dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji. Dofinansowanie udzielane jest w formie preferencyjnej pożyczki, której maksymalna kwota nie może przekroczyć 50 mln zł. Przedsiębiorcy zdecydowani na tą formę dofinansowania inwestycji mogą starać się o umorzenie nawet do 50% zaciągniętej pożyczki o stałym oprocentowaniu w skali roku. Minimalny koszt przedsięwzięcia wynosi 10 mln zł. Program jest realizowany od początku 2009 r. i potrwa do końca 2012 r. Warto nadmienić, że wnioskodawca, działając w imieniu własnym lub za pośrednictwem spółek zależnych, w których ma udziały przekraczające 50%, może złożyć do danego konkursu tylko jeden wniosek o dofinansowanie. Wśród przedsięwzięć kwalifikujących się do otrzymania dofinansowania zostały wyodrębnione elektrownie wiatrowe o mocy poniżej 10 MWe. Drugi już nabór wniosków w ramach Programu Priorytetowego planowany jest na 01.12.2009 i potrwa do końca roku. Środki przeznaczone na dofinansowanie przedsięwzięć wynoszą 500 mln zł.
Czy zatem mamy szanse na tak dynamiczny rozwój sektora energetyki wiatrowej jak nasi zachodni sąsiedzi?
Przedstawione programy dotujące energetykę wiatrową napawają pozytywnym myśleniem, dlaczego mimo tego tak trudno realizować "wiatrowe" przedsięwzięcia?
Od pomysłu na projekt w zakresie energetyki wiatrowej do jego realizacji upływa zazwyczaj co najmniej 4 lata. Dlaczego się tak dzieje? Powodem takiego stanu rzeczy w Polsce jest wciąż nagromadzenie niepotrzebnych barier administracyjno-prawnych. Pierwszą z nic jest brak lub nieprawidłowo opracowany miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego danej gminy, w której nie uwzględniono możliwości wzniesienia farm wiatrowych. Kolejną przeszkodą stojącą na drodze wdrożenia inwestycji z zakresu energetyki wiatrowej są trudności z uzyskaniem przyłączenia do sieci energetycznej. W wielu przypadkach wnioski o przyłączenie elektrowni wiatrowej są odrzucane ze względu na stan lokalnej sieci energetycznej. Następstwem tego jest wymuszanie na inwestorach podjęcia koniecznych działań modernizacji infrastruktury sieciowej na własny koszt, co nie jest zgodne z ustawą Prawo Energetyczne według, którego operatorzy sieci dystrybucyjnych są odpowiedzialni za utrzymanie i modernizację sieci przesyłowych jak również są zobligowanie do wydania pozwolenia przyłączenia do sieci, w szczególności jeśli chodzi o instalację OŹE. Dodatkowo inwestor zobligowany jest bardzo często do wykonania eksper¬tyzy wpływu przyłączenia instalacji na krajowy system elektroenergetyczny, nie rzadko przy uwzględnieniu przyłączenia innych parków wiatrowych. Takie działania komplikują proces inwestycyjny, niepotrzebnie go wydłużając i generując dodatkowe koszty, na które narażony jest inwestor. Niestety nie są to jedyne koszty. Planowana inwestycja, w tym wypadku również farma wiatrowa wymaga już na wstępnym etapie realizacji projektu sporządzenia stosowanych badań w tym oceny oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko. Do tego dochodzi kwestia uprzedniego zapewnienia praw zarówno do nieruchomości, na których posadowione mają zostać same siłownie wiatrowe jak i urządzenia oraz budynki związane z całą infrastrukturą obiektu. Warto w tym momencie zatrzymać się na kilka chwil i zastanowić się nad nowelizacją wspomnianego Prawa Energetycznego, które rząd zatwierdził 12 maja br. Zaproponowane zmiany mają ograniczyć działania spekulacyjne inwestorów przy rezerwowaniu mocy przyłączeniowej dla farm wiatrowych. Działanie z gruntu rzeczy słuszne gdyż do końca marca 2009 roku operatorzy sieci wydali warunki przyłączenia do sieci na łączną moc ponad 10 GW, natomiast zaowocowało to jedynie podpisaniem umów na łączną moc wynoszącą 1,2 GW. Taka praktyka blokowała innym inwestorom dostęp do sieci, tym samym poważnie wydłużając proces inwestycyjny.
Niemniej jednak zaproponowany mechanizm wprowadzający obowiązek wpłacania zaliczki na poczet opłaty przyłączeniowej nie jest w obecnej formie rozwiązaniem problemu, a co gorsze może stworzyć istotną barierę co spowolni rozwój rynku energetyki wiatrowej w Polsce. Obowiązek uiszczenia zaliczki w wysokości 50 tyś. zł za każdy 1 MW mocy przyłączeniowej już w momencie składania wniosku o wydanie Warunków Przyłączenia budzi największe zastrzeżenia. W szczególności w przypadku określenia wysokości opłaty przyłączeniowej dopiero po wniesieniu zaliczki przez inwestora. Opłaty zależnej przede wszystkim od stanu technicznego sieci i aparatury niezbędnej dla realizacji wniosku. Taka praktyka jest niezrozumiała i może doprowadzić do poważnego ograniczenia inicjatyw energetycznych przez mniejszych inwestorów krajowych.
Bardziej odpowiednim rozwiązaniem wydaje się wprowadzenie systemu przewidzianych zaliczek już po precyzyjnym określeniu wysokości opłaty przyłączeniowej, czyli w momencie otrzymania ostatecznych Warunków Przyłączenia do sieci. W przypadku nie uiszczenia zaliczki w określonym terminie wydane warunki mogłyby ulegać unieważnieniu. Warto wspomnieć jeszcze, że w myśl nowelizacji jeśli inwestor po wydaniu warunków przyłączeniowych i uiszczeniu zaliczki odstąpi od realizacji planowanego przedsięwzięcia, to wniesiona zaliczka nie podlega zwrotowi.
Abstrahując od nowych zapisów poczynionych w nowelizacji prawa energetycznego, coraz częściej wpierane są inwestycje w OZE, chociażby poprzez ograniczenie opłat przyłączeniowych. Ustawodawca polski przewiduje uprzywilejowanie podmiotów OZE o mocy powyżej 5 MW starających się uzyskać przyłączenie do sieci, poprzez możliwość wniesienia jedynie połowy wymaganej opłaty przyłączeniowej. Warunkiem skorzystania z zaproponowanej ulgi jest uzyskanie pozwolenia na przyłączenie do 31 grudnia 2010 roku.
Eksperci z Management & Consulting Group radzą, że dobrze przygotowany wniosek to podstawa do uzyskania dofinansowania na projekt. W przypadku projektów z zakresu energetyki odnawialnej przed złożeniem samego wniosku niezbędne jest skompletowanie dokumentów potwierdzających dostępność środków na sfinansowanie przedsięwzięcia oraz prawomocnego pozwolenia na budowę jak i prawomocnej decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych oraz kompletnej dokumentacji technicznej. Samo przygotowanie stanu gotowości projektu do realizacji, przez co rozumiane jest dostarczenie dokumentów wskazujących źródło finansowania przedsięwzięcia do momentu wypłaty dotacji, jak również dostarczenie prawomocnego pozwolenia na budowę i decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych oraz dokumentacji technicznej pozwala uzyskać przewagę już podczas pierwszego stopnia oceny merytorycznej składanego projektu. W Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko za samo zgłoszenie udokumentowanego stanu gotowości projektu do realizacji przysługuje możliwość uzyskania dodatkowych 16 pkt podczas rundy aplikacyjnej.
Bariery ograniczające rozwój odnawialnych źródeł energii, w tym przede wszystkim farm wiatrowych szybko nie zostaną przezwyciężone. Niemniej jednak istniejące narzędzia wparcia finansowego są na tyle rozwiniętym i zaawansowanym mechanizmem, że mimo wszystko naprawdę warto inwestować w energetykę wiatrową. Warto podjąć dodatkowy wysiłek bo nie trzeba wcale walczyć z wiatrakami. Można je w racjonalny sposób wykorzystywać z pożytkiem zarówno dla środowiska jak i regionalnej przedsiębiorczości.

Autor artykułu:
Paweł Choromański
Ekspert ds. OZE

Management & Consulting Group Sp. z o.o.
ul. Popularna 4/6, 02-473 Warszawa
tel.: +48 (22) 498 40 60, faks: +48 (22) 425 33 33
www.mcgroup.eu
 
strona główna | polityka prywatności | nota prawna | partnerzy | kontakt | mapa serwisu | REKLAMA
biomasa | Grupa Energetyka na GL | Blog energetyczno - paliwowy
Copyright © Windpower.org.pl | design: Projekty budowlane